Mothering Myths

Dinsdag 13 mei | 13:00 - 22:00 | locaties: Centraal Museum, Agnietenstraat 1, Utrecht & Stadsschouwburg Utrecht, Lucasbolwerk 24, Utrecht

In het kader van de tentoonstelling Good Mom/Bad Mom, de voorstelling Battlefield of Dreams en het project Beyond the Nuclear Family bundelen we op dinsdag 13 mei de krachten voor een bijzondere dag vol kunst, theater, gesprek en ontmoeting (en een huifkar!). We gaan in gesprek met denkers, kunstenaars en schrijvers om samen kwesties van 'mothering' en de politiek van de baarmoeder te bespreken. Een dag waarop we samenkomen om te onderzoeken hoe we kunnen breken met vastgeroeste verwachtingen – over lichamen, moeders, vaders, gezinnen, zorg en collectiviteit. Welkom!

Programma

13:00 – Inloop Tuinzaal Centraal Museum

13:15 - 13:40 – Introductie op de tentoonstelling Good Mom/Bad Mom

door curatoren Heske ten Cate en Laurie Cluitmans.

13:40 - 14:30 – Tentoonstellingsbezoek

14:30 - 17:00 – Gesprekken in de Tuinzaal Centraal Museum

Gesprekken met en lezingen van schrijver Julie Philips, kunstenaars Emmeline de Mooij, Sara Sejing Chang, Buhlebezwe Siwani en Mirthe Berentsen (Beyond the Nuclear Family) over moederschap, alternatieve vormen van familie, zorg en verbondenheid.

17:00 - 18:00 – Huifkartocht samen met Beyond the Nuclear Family

Gezamenlijke wandeling van museum naar Stadsschouwburg Utrecht per huifkar, in navolging van de legendarische huifkartocht van de Dolle Mina’s in 1972.

18:30 – Gezamenlijk diner

Een gedeeld diner als moment van ontmoeting en reflectie. In deze Stille Tafel brengt Barbara Raes, artistiek leider bij NTGent, een ritueel voor het ongeborene.

20:00 – Voorstelling Battlefield of Dreams

Deze bejubelde theaterproductie van Floor Houwink ten Cate over (on)gewenste kinderloosheid, fertiliteitstrajecten, abortus, ouderschap en het recht op autonomie wordt verrijkt met een gesprek tussen Dr. Bahareh Goodarzi en Jo-an van der Tol (advocaat familierecht), in samenwerking met De Balie Amsterdam.

Ticketprijzen

Programma Centraal Museum én Theater Utrecht:
45,00

Studentenprijs:
25,00

Programma Centraal Museum mét Podiumpas (of zonder Theater Utrecht):
15,00

Programma Theater Utrecht mét Museumjaarkaart (of zonder Centraal Museum):
25,00

Beyond the Nuclear Family

Een tentoonstelling over zorg, familie en collectiviteit

Mei t/m September 2025 | Brummelkamp Galerie, Amsterdam UMC locatie AMC

Opening en symposium: Kunst & Kennis: Zorg, voorbij het kerngezin

Donderdag 22 mei | 15:00 - 17:00 | Brummelkamp Galerie, VUMC Locatie AMC (Meibergdreef 9, 1105 AZ Amsterdam)

RSVP via deze link


Wij nodigen je uit voor een bijzondere editie van Kunst & Kennis, waar kunst en wetenschap samenkomen in een betekenisvol gesprek over familie, zorg en identiteit. In deze aflevering opent schrijver en kunstenaar Mirthe Berentsen de door haar samengestelde tentoonstelling Beyond the Nuclear Family in de Brummelkamp galerie, waarin zo'n dertig kunstwerken centraal staan die thema's als zorg, geboorte en het (gekozen) gezin onderzoeken. Ze onderzoekt hoe politieke keuzes onze meest intieme relaties vormen en pleit voor een bredere visie op zorg buiten de traditionele gezinsstructuren.

Na de lezing volgt een reflectie op gekozen familie door Annelijn Wensing-Kruger, hoofd van de afdeling gender en seksuologie bij Amsterdam UMC, psycholoog en voorzitter van het Kennis- en Zorgcentrum voor Genderdysforie, en een gedicht door de moderator van de dag Laurine Verweijen. Samen met kunstenaar Marieke Zwart gaan zij in gesprek over reproductieve zorg, alle zorg tussen geboorte en dood. En het belang van 'liminale ruimtes', dat moeilijk te grijpen gebied tussen vaste categorieën - en hoe dit concept ons helpt bij het begrijpen van gender, zorg, identiteit en gekozen familie.

Het gesprek raakt aan fundamentele vragen: Hoe verhouden mensen zich tot elkaar in gelijkheid? Hoe kunnen we zorg herverdelen buiten het traditionele gezin? En welke inzichten kunnen we verkrijgen door kunstzinnige en wetenschappelijke perspectieven samen te brengen? Een inspirerende middag over zorg voorbij het kerngezin. Deze middag is tevens het startschot van Beyond the Nuclear Family, een tocht door Nederland waarin Berentsen langs verschillende musea en culturele instellingen door het land reist, geïnspireerd door de legendarische huifkartocht van de Dolle Mina's in 1972. Tijdens deze tour gaat ze in gesprek met schrijvers, kunstenaars en activisten over verschillende aspecten van het gezin. Je bent van harte welkom om na de opening mee te lopen vanuit het AMC naar de volgende locatie, CBK Zuidoost.

Over de tentoonstelling

"Het ziekenhuis is als een museum van het leven, een plek waar het leven begint en soms eindigt. Maar er zijn geen huizen, geen eengezinswoningen; het is een versmelting, een collectief, een afspiegeling van hoe ik de wereld graag zou zien."— Mirthe Berentsen

In de tentoonstelling Beyond the Nuclear Family onderzoekt schrijver en kunstenaar Mirthe Berentsen het concept van het kerngezin, een samenleefstructuur die historisch gezien relatief nieuw is en toch als de meest vanzelfsprekende manier van samenleven wordt beschouwd. De tentoonstelling toont tientallen kunstwerken, voornamelijk uit de collectie van Amsterdam UMC, die reflecteren op het gezin - door thema's als zorg, geboorte, fantasie en utopieën te onderzoeken. De tentoonstelling bevraagt de politieke keuzes die onze meest intieme relaties vormen en pleit voor een bredere visie op zorg buiten de traditionele gezinsstructuren.

Deelnemende kunstenaars zijn onder andere: Melanie Bonajo, Evelyn Taocheng Wang, Eva Spierenburg, Femmy Otten, Constant Nieuwenhuijs, Ansuya Blom, Alexandra Leykauf, Mirthe Berentsen, Eugene Brands, Marlene Dumas, Anton Heyboer, Rinella Alfonso, Maria Roosen, Marieke Zwart, Rinella Alfonso

De Verbeelding van Zorg

Workshop

Vrijdag 23 mei | 16:00 - 19:00 | CBK Zuidoost, Open Space, Heesterveld 35A

Amsterdam Art Week


CBK Zuidoost en Beyond the Nuclear Family nodigen je uit voor een inspirerende middag over de kracht van het onzichtbare – in dromen, geboorte en zorg.

Kunstenaar en schrijver Mirthe Berentsen zal de dag openen met een gedicht en de rest van de dag modereren. In zijn performance-lezing reflecteert kunstenaar Daniel Godínez Nivón op de diepe verbinding tussen dromen en verloskunde. Volgens hem betekent het begeleiden van 'de geboorte van de wereld' dat we aandachtig moeten luisteren – naar wat ontstaat, wat nog verborgen ligt en wat mogelijk kan zijn. Hij stelt met zijn werk een nieuwe blik voor op zorg en het bewaren van herinneringen, als een vorm van verloskunde die de continue ontwikkeling van het leven en de wereld zelf begeleidt.

Aansluitend verwelkomt kunstenaar Marieke Zwart je bij een open tekentafel. In de workshop gaan we aan de hand van alledaagse objecten en herinneringen aan de slag met onze verbeelding en proberen we vormen te vinden voor belangrijke momenten van zorg. Het gaat hier dan niet zozeer om het leren tekenen, maar om samen te ontdekken of zorg een vorm kan hebben in een tekening. Hoe ziet zorg eruit, als professional, op momenten van geboorte of dood, of het mantelzorgen voor een ander? Zorg is de vaak onzichtbare kracht die al het leven mogelijk maakt. Iedereen is welkom! Neem een voorwerp mee dat voor jou betekenisvol is in relatie tot zorg, van bevalling of geboorte tot mantelzorg of dood.

Tijdens de middag zullen verloskundigen aanwezig zijn om hun perspectieven en ervaringen te delen. Kom langs, doe mee en verbeeld met ons deze cruciale maar vaak ongeziene momenten van zorg. CBK Zuidoost & Beyond the Nuclear Family nodigen je uit voor een inspirerende middag over de kracht van het onzichtbare – in dromen, geboorte en zorg.

Daniel Godínez Nivón (MX)

is een kunstenaar die werkt met indigenous gemeenschappen via tekeningen, installaties en performances. In zijn werk staat de collectieve vorm van werken tequio centraal. Hij onderzoekt collectiviteit en dromen als instrument voor speculatieve kennisproductie en genezing, onder meer in het werk van vroedvrouwen.

Marieke Zwart (NL)

is kunstenaar en maakt tekeningen, films en installaties. De laatste jaren is zij bezig met een tekenproject over zorg in de Amsterdamse Bijlmermeer. Zo documenteert ze het werk van verloskundigen en kraamzorg, waarbij ze intieme zorgmomenten observeert en vastlegt in huizen door heel Zuidoost en het AMC ziekenhuis.

Verweven door textiel

Workshop

Zaterdag 24 mei | 13:00 - 16:00 | Amsterdam Museum, Amstel 51, Amsterdam

Amsterdam Museum


Beyond the Nuclear Family en het Amsterdam Museum organiseren tijdens Art Week een unieke textielworkshop met kunstenaars Yamuna Forzani en Carmen Schabracq. Op 24 mei stopt Berentsen met de huifkar bij het Amsterdam Museum voor een inspirerende textielworkshop. Draag bij aan de huif met een stukje textiel dat voor jou van betekenis is.

Over de workshop

De huif die Berentsen meeneemt, wordt bij elke locatie waar ze stopt aangevuld met nieuwe stukken textiel die bezoekers zelf meebrengen. Geschiedenis en verhalen over gezinnen, herkomst, materiaalkennis en tradities verweven zich zo met elkaar. Tijdens de workshop nodigen we je dan ook uit om een stukje stof mee te nemen die jou aan je gezin doen denken. Denk aan kledingstukken, zakdoeken, keukentextiel, poppenkleertjes, wat dan ook. Samen gaan we ze borduren, verknippen en op de grote huif vastzetten. Tijdens de workshop word je begeleid en ga je in gesprek met kunstenaars en experts.

De huif vormt een plek waar individuele verhalen hun geschiedenis ontstijgen en onderdeel worden van een groter gemeenschappelijk verhaal over afkomst, generaties, traditie en gezin. Deze plek is niet statisch, maar in beweging – net als onze tocht, en net als de taal die onze verhalen vertelt.

Bijkomend voordeel: iedereen die meewerkt aan de huif kan dit op hun CV zetten als 'groepstentoonstelling'. Een mooie kans voor kunstenaars met zorgverplichtingen, zoals jonge kinderen, die vaak te maken krijgen met een gat in hun CV. Schrijf je naam op tijdens de workshop, en wanneer de huif in de toekomst wordt tentoongesteld, mag je dat officieel vermelden als deelname aan een groepsexpositie. Kom naar de workshop en word onderdeel van de reis!

Ontbijtrondleiding & poëzie in gebarentaal

In het kader van de tentoonstelling What Cannot Be Held

Zondag 25 mei | 10:30 - 12:00 | Brakke Grond, Nes 45, Amsterdam

Brakke Grond

Op zondag 25 mei vindt een rondleiding plaats door de tentoonstelling What Cannot Be Held - speciaal voor dove, slechthorende én horende bezoekers van alle leeftijden. Deze rondleiding wordt verzorgd door Musea in Gebaren, een platform dat kunst en cultuur toegankelijk maakt in gebarentaal voor dove en slechthorende kunstliefhebbers.

Na de rondleiding volgt een poëtische voordracht in Nederlandse Gebarentaal (NGT) uit het aankomende boek van schrijver en kunstenaar Mirthe Berentsen over het gezin. Hierin verkent zij het belang van gebarentaal, vertaling en kunst - thema's die naadloos aansluiten bij de tentoonstelling over de kwetsbare positie van mensen in een veranderende wereld. Tijdens dit evenement wordt ruimte gecreëerd voor verschillende manieren van communiceren en uitdrukken.

Tijdens Amsterdam Art Week trekt Berentsen langs verschillende locaties in Amsterdam om in dialoog te gaan met deze plekken en hun publiek. Iedereen is welkom bij De Brakke Grond om samen te genieten van kunst, taal en verbinding in verschillende vormen. Kinderen zijn ook van harte uitgenodigd!

Beyond the Nuclear Family: De Erfenis van de Dolle Minas

Een middag over feministisch erfgoed, zorg en activisme.

Dinsdag 27 mei | 14:00 - 17:00 | locatie: Centraal Museum, Agnietenstraat 1, Utrecht


Wat betekent feministisch activisme vandaag de dag? Wat dragen we mee uit het verleden, en hoe zetten we dat om in nieuwe vormen van zorg, verzet en verbinding?

Op 27 mei nodigen Centraal Museum en Beyond the Nuclear Family je uit voor een middag waarin we terugblikken én vooruitkijken. We staan stil bij de erfenis van de Dolle Mina’s – die begin jaren '70 op de barricades stonden voor abortus, reproductieve rechten, gendergelijkheid, betaalbare kinderopvang en het doorbreken van traditionele gezinsstructuren. En blikken vooruit, terwijl we samen onderzoeken hoe deze thema’s vandaag de dag minstens zo urgent zijn.

Programma

14:00 – Exhibition tour: Good Mom/Bad Mom

Curators Heske ten Cate and Laurie Cluitmans guide you through the exhibition’s thematic “time capsules”, which include archival materials from ATRIA and a special focus on the Dolle Mina movement.

14:30 – Introduction to Beyond the Nuclear Family

Mirthe Berentsen introduces her traveling project. Fifty years after the original carriage tour of the Dolle Minas, she embarks on a new journey across the Netherlands to continue essential conversations about feminism, family structures, and care.

14:45 – Film screening: You Don’t Just Have an Abortion

A groundbreaking 1975 film by Hillie Molenaar, presented with live commentary and historical context.

16:30 – Intergenerational conversation

We conclude the afternoon with a conversation led by Nel Willekens, one of the original Dolle Mina activists who participated in the 1972 horse and carriage tour. She reflects on the nuclear family, the changes their activism sparked, and the struggles that remain today.

Tussen Kunst en Kind

Donderdag 29 mei | 14:30 - 17:00 | Museum MORE, Hoofdstraat 28, Gorssel

Museum MORE




Op Hemelvaartsdag nodigen Museum MORE en Beyond The Nuclear Family je uit voor "Tussen Kunst en Kind" - een gezellige middag over kunst, ouderschap en familie in al haar vormen.

Schrijver en kunstenaar Mirthe Berentsen reist deze zomer met een huifkar door Nederland, net zoals de Dolle Mina's in 1972! Help mee om deze huif te maken: breng een lapje stof mee dat iets voor je betekent - een oude zakdoek, een stukje babykleding of ander textiel met een verhaal. Alle lapjes vormen samen een "patchwork family" van verschillende achtergronden en gezinnen.

Tijdens het maken zijn er gesprekken met Maaike Meijer, Joke de Wolf en Maite van Dijk over hoe je kunst en ouderschap kunt combineren. We praten ook met kunstenaars Koos Buster, Bas Losekoot, Lise Soré en Esiri Ehreriene-Essi én hun kinderen uit de tentoonstelling Reality Check.

Alles loopt door elkaar: kinderen stellen vragen, volwassenen borduren, iedereen doet mee aan wat ze leuk vinden. Kom langs en maak deel uit van deze creatieve familie-middag!

Beyond the Nuclear Family, een reis door de nacht

In het kader van de tentoonstelling Een bezoek aan de ander

30 - 31 mei 2025 | 18:00 - 09:30 | Dat Bolwerck, Zaadmarkt 112, Zutphen

Tickets

Van vrijdag 30 mei tot zaterdag 31 mei 2025 nodigen Dat Bolwerck en Beyond the Nuclear Family je uit voor een unieke ervaring. Na sluitingstijd opent Dat Bolwerck haar deuren voor een intieme ervaring waarin we niet alleen samen kunst gaan maken en beleven, oude en nieuwe verhalen vertellen, maar ook zullen dineren en overnachten in het rijksmonument uit 1549.

Hoe houdbaar is het ideaal van het kerngezin? Met deze vraag reist schrijver en kunstenaar Mirthe Berentsen vanaf de zomer van 2025 door Nederland met haar project Beyond the Nuclear Family. Een ontdekkingstocht die vastgeroeste ideeën over gezinsstructuren en zorg openbreekt. Ze stelt een verrassend alternatief voor: de oorsprong van het Nederlandse woord 'gezin' komt van ghesinde, wat reisgezelschap betekent – mensen die samen dezelfde weg afleggen, niet verbonden door biologie maar door een gedeelde reis.

Tijdens de avond weven we verschillende achtergronden, ervaringen, ingrediënten, geschiedenis en de omgeving aan elkaar. We zullen gezamenlijk eten en de seizoenen proeven, tijdens de workshop samen tekenen aan een cadavre exquis, een tekentechniek waarbij iedereen een stuk van een tekening maakt en individueel auteurschap verdwijnt. Iedereen draagt bij zonder het geheel te controleren, en vertrouwt op elkaars bijdragen. Als de nacht valt zullen de gesprekken verdiepen en gaan we luisteren naar lokale sagen, legendes - verhalen die vaak buiten de dominante geschiedenis vallen. Daarna zullen we de nacht doorbrengen tussen de kunst, en samen reizen naar een nieuwe dag.

Programma

30 Mei

18:00 – Inloop & ontvangst

18:15 – Introductie

Introductie door schrijver en kunstenaar Mirthe Berentsen en creatief directeur van Dat Bolwerck Marlise van der Jagt over de tentoonstelling Een bezoek aan de ander van Virginia Chihota en het concept van de cadavre exquis, en een voorstelronde van de deelnemers.

19:00 – Gezamenlijke maaltijd

Een seizoensgebonden, regionaal diner bereid door culinair kunstenaar Marente van der Valk (van het Jan van Eyck Art&Foodlab in Maastricht) met bloemen en kruiden uit de tuin van Dat Bolwerck, en lokale ingrediënten, zoals meel van de Bronkhorster Molen.

20:30 – Cadavre Exquis workshop

Onder begeleiding van kunstenaar Susanne Dolman (Drawing Centre Diepenheim) werken we samen aan een collectief kunstwerk: een cadavre exquis. We bouwen voort op het werk dat in Dat Bolwerck te zien is van de Zimbabwaanse kunstenaar Virginia Chihota, waardoor we ons leren verplaatsen in de belevingswereld van de ander.

22:00 – Verhalen onder de sterren

In de stadstuin deelt de Achterhoekse troubadour Gery Groot Zwaaftink oude en nieuwe volksverhalen, sagen en legendes. Onder het genot van een hapje en drankje, en de sterrenhemel, luiden we samen de nacht in.

23:30 – Slapen in het museum

Overnachting* in Dat Bolwerck, een unieke kans om de nacht door te brengen in dit historische gebouw. *Deelnemers zijn natuurlijk vrij om naar hun eigen huis te gaan om daar te overnachten.

31 Mei

08:00 – Gezamenlijk ontbijt

Wakker worden in een rijksmonument en samen de dag beginnen met een heerlijk ontbijt van Marente van der Valk, begeleid door celloklanken.

09:30 – Afsluiting programma

Praktische informatie:

– Deelnemers kunnen blijven slapen (Let op! Neem je eigen slaapspullen mee, zoals slaapzakken en matjes)
– Beperkt aantal plekken beschikbaar (max. 30 personen)
– Tickets: €45,- (inclusief diner, programma, overnachting en ontbijt - exclusief alcohol en andere drankjes, verkrijgbaar aan de bar)
– Allergieën? Geef dit dan zo snel mogelijk door via pr@datbolwerck.nl
– Reserveren via: Tickets

Recipes as carriers of cultural identity and resistance: Beyond the Nuclear Family

Maandag 2 juni 2025 | 17:00 - 22:00 | Het Resort, Groningen

Het Resort

Recepten zijn krachtige dragers van kennis die veel verder gaan dan slechts kookinstructies. Ze belichamen cultureel erfgoed, medicinale wijsheid en levenslessen die tussen generaties en gemeenschappen doorgegeven worden. Hoewel recepten historisch gezien vaak een plek vonden binnen de leefwereld van vrouwen, creëren ze netwerken die de grenzen van de traditionele familie overstijgen en paden van zorg en verbondenheid openen.

Studium Resort verkent samen met Beyond the Nuclear Family hoe culinaire tradities niet alleen geschiedenis eren, maar ook nieuwe vormen van gemeenschap en verwantschap tot stand brengen. Deelnemers worden uitgenodigd om gekoesterde recepten mee te nemen uit hun achtergrond — of die nu afkomstig zijn van bloedverwanten of gekozen familie, handgeschreven of afkomstig uit een boek.

Mirthe Berentsen opent de dag met een reflectie op de oost-Nederlandse traditie van de Kroamschudderswegge — een brood dat wordt gegeven aan de nieuwe moeder na de bevalling en dat de tijd markeert via voedsel en gemeenschappelijke zorg. Dr. Brenda Bartelink van de Rijksuniversiteit Groningen zal spreken over de relatie tussen voedsel en culturele identiteit. Na de lezing komen we samen voor een collectieve zine-workshop, waarin de recepten van de deelnemers worden gebundeld tot een gezamenlijk receptenboek. Dit collectieve proces weerspiegelt de manier waarop deze kennis in de loop der tijd, vaak (lands)grenzen overstijgend, bewaard en uitgewisseld is. Hierdoor ontstaat een tastbaar artefact van onze uiteenlopende ervaringen.

In de aansluitende kookworkshop begeleiden Marente van der Valk en Henry Alles de deelnemers bij het bereiden van een traditionele poffert en een medicinale bouillon met lokaal verzamelde kruiden. Zo tonen zij hoe recepten regionale kennis in zich dragen, en zich tegelijkertijd aanpassen aan nieuwe contexten.

Het gezamenlijke diner vormt zowel het hoogtepunt als de belichaming van deze verkenningen. Door samen te eten van wat we met elkaar hebben bereid, nemen we deel aan een levende traditie waarin maaltijden mensen verbinden. Met deze bijeenkomst stellen we de vraag: hoe kunnen traditionele kennis en gewoontes rondom voedsel ons helpen om nieuwe vormen van gemeenschap te verbeelden?

Programma:

17:00 - 17:15 – Deuren open (recepten inleveren)

17:15 - 17:25 – Introductie

Mirthe Berentsen

17:30 - 18:30 – Lezing door Dr. Brenda Bartelink & nagesprek deelnemers

18:30 - 20:30 – Collectieve uitwisseling recepten & Zine-making

18:30 - 20:30 – Koken en workshop

Marente van der Valk & Henry Alles

20:30 - 21:30 – Gemeenschappelijk diner

21:30 - 22:00 – Afsluitende reflecties

In de zomer van 2025 bezoeken we SYB voor een korte onderzoeksperiode en organiseren we een speciale programmadag, omdat onze programma's op elkaar aansluiten. Met "Unpacking the House" onderzoekt Kunsthuis SYB hoe het huiselijke en het politieke met elkaar verbonden zijn. Er is grote urgentie voor een intergenerationele en interregionale dialoog over het vinden van kracht in de landelijke ruimte. In dit programma nodigt Kunsthuis SYB kunstenaars en schrijvers uit om feministische en queerstrategieën in een landelijke omgeving te verkennen en te onderzoeken.

De tentoonstelling die gedurende die periode te zien zal zijn, is Selma Selmans "600 Years of Migrant Mothers". Deze convergentie creëert een krachtige context om gedeelde interesses in familie, erfgoed, belichaming, migratie en identiteit te verkennen – en biedt nieuwe perspectieven op het herinterpreteren van familiestructuren.

kunsthuissyb.nl

In de herfst zullen we bij Kunstwerk Kolderveen een mini-residentie doen waarin onderzoek en uitwisseling centraal staat. In lijn met hun filosofie van kennis- en artistieke uitwisseling, zal ik hier verder reflecteren op de tour en gesprekken voeren over het omdenken van familiestructuren—waarbij we onderzoeken hoe intergenerationele relaties ons begrip van zorg en kinship kunnen verrijken.

kunstwerkkolderveen.nl